METEO ALBLASSERDAM – inmiddels is het eind augustus en daarmee nog altijd zomer, maar afgelopen nacht deed de temperatuur ons toch echt aan de herfst of winter denken. In het zuiden van ons land werd zelfs al de eerste lokale nachtvorst gemeten en dat terwijl september nog niet eens is begonnen. De lichte vorst boven het kortgemaaide gras is uitzonderlijk vroeg te noemen en bijna zelfs recordvroeg. De lage temperaturen zorgden tevens voor een datum-kouderecord van de minimumtemperatuur. Het was nog nooit eerder zo koud in Nederland op 24 augustus als vandaag.

Uitzonderlijk vroeg

We bevinden ons momenteel nog in de aanvoer van een koele luchtsoort en onder gunstige omstandigheden konden we het afgelopen zaterdagavond al goed merken. De temperatuur zakte snel en er stond een koude nacht op ons te wachten. Zondag is het in het zuiden van ons land weer tot de eerste lokale nachtvorst gekomen en dat is uitzonderlijk vroeg, want gezien de tijd van het jaar is het nog altijd zomer. Daarmee diende de eerste nachtvorst zich ongeveer drie weken eerder aan dan in het najaar van 2024 en een maand eerder dan gemiddeld. Normaal komt het in de tweede helft van september pas voor het eerst tot grondvorst. Vorig jaar kwam het op 13 september voor het eerst dat najaar tot plaatselijke nachtvorst. Op het weerstation in Twente daalde de temperatuur op een hoogte van 10 cm naar -0,3 graden.

Gunstige omstandigheden

De omstandigheden waren afgelopen nacht op veel plaatsen gunstig te noemen om de temperatuur sterk te laten dalen. De aangevoerde luchtsoort is koel en in combinatie met een heldere hemel en amper wind daalde de temperatuur dan ook fors door uitstraling. Het midden van het land heeft komende week nog zomervakantie en voor wie dit weekeinde op de camping heeft doorgebracht was het vooral tijdens de nachtelijke uren toch bibberen geblazen vanwege de lage temperaturen.

Koudst in het zuiden

De laagste temperaturen boven de korte grassprieten (10 cm) werden gemeten in het zuiden van Nederland. In de provincie Brabant kwam het op de weerstations in zowel Eindhoven als Volkel tot lokale nachtvorst. Daar daalde het kwik naar respectievelijk -0,3 en -0,2 graden. Ook elders werden regionaal temperaturen gemeten van rond het vriespunt. Tot officiële grondvorst kwam het niet. In De Bilt werd op klomphoogte 2,8 graden bereikt. Ook op de normale waarneemhoogte van 1,5 m werden lage temperaturen gehaald, maar was van vorst verder geen sprake. Vrijwel overal daalde het kwik tot (ruim) onder de 10 graden. Het koudst was het in het zuiden en (zuid)oosten. Het weerstation in het Limburgse Ell had met 3,8 graden de laagste temperatuur van de dag te pakken. Direct aan de kust was het wat minder fris.

Verschil tussen nachtvorst en vorstdag

Er mag van nachtvorst worden gesproken wanneer de minimumtemperatuur op klomphoogte (10 cm) daalt tot onder het vriespunt. Dat was afgelopen nacht dus het geval op de weerstations in Eindhoven en Volkel. Van een vorstdag is sprake als de minimumtemperatuur op de normale waarneemhoogte van 1,5 m boven de grond daalt tot onder nul. Dat was afgelopen nacht nergens het geval. Met name in het zuiden en (zuid)oosten koelde het regionaal af tot onder de 5 graden. Het Limburgse Ell was met 3,8 graden de koudste plek van de dag. Op het hoofdstation werd een temperatuur gemeten van 5,4 graden.

Kouderecord

In een normaal klimaat waarin het niet of nauwelijks opwarmt of afkoelt zijn het aantal warmte- en kouderecords redelijk in evenwicht en worden datumrecords doorgaans veel moeilijker verbroken. We hebben te maken met een opwarmend klimaat. Warmterecords worden steeds vaker en tevens makkelijker verbroken en kouderecords worden steeds zeldzamer. Ondanks dat komen kouderecords nog steeds zo nu en dan voor. Zo ook vandaag. In Ell zakte de temperatuur in de nacht van zaterdag op zondag naar 3,8 graden en daarmee sneuvelde het landelijke datum-kouderecord (minimumtemperatuur) van 24 augustus. Het was nog nooit eerder zo koud in Nederland op 24 augustus als vandaag. Het vorige landelijke en tevens ruim 100 jaar stokoude dagrecord van 24 augustus stamde uit het jaar 1908. Op die dag werd het op het weerstation in Eelde 4,2 graden. Dat record werd afgelopen nacht in het zuidoosten met bijna een halve graad verbroken.

In tegenstelling tot het landelijke dagrecord werd het officiële datumrecord van 24 augustus op het hoofdstation niet verbroken. In De Bilt bleef het kwik steken op 5,4 graden. Het datumrecord van 24 augustus stamt namelijk uit het jaar 1931. Toen daalde de temperatuur naar 4,3 graden.

Opnieuw koude nacht

Van de koude nachten zijn we nog niet verlost, want ook komende nacht koelt het onder een heldere hemel en weinig wind sterk af. Wederom zakt het kwik op veel plekken tot (ruim) onder de 10 graden en regionaal zelfs tot beneden de 5 graden. In het oosten daalt het kwik lokaal tot 4 graden en plaatselijke nachtvorst is opnieuw niet uitgesloten. Aan de kust is het met 10 tot 14 graden iets minder fris. Maandag warmt het na een koude start overdag in combinatie met behoorlijk wat zonneschijn juist weer sterk op. De temperatuur zit dan ook in een stijgende lijn. In het zuiden wordt de zomerse grens van 25 graden bereikt. Dinsdag beloofd de warmste dag van de komende week te worden. Op veel plaatsen wordt het dan 25 graden of meer en in het zuiden is lokaal een tropische 30 graden mogelijk. De nachten worden geleidelijk minder koud.

[bericht geplaatst op zondag 24 augustus 2025 om 23.55 uur lokale tijd]

Opmaak: Sebastiaan van Herk (Meteo Alblasserdam)